Ðất nước Việt Nam chúng ta là một quê hương rất đẹp. Nó có tất cả những gì trên địa cầu có như sông, hồ, biển núi, phong cảnh hữu tình, chim muông dã thú rực rỡ sắc màu, những món ăn ngon vật lạ, những hoa trái xanh tươi chưa chắc gì nước khác đã có. Vì sống trong thời gian chiến tranh nên tuổi trẻ chúng tôi chưa bao giờ được đến thăm hết những vùng đất trời xinh đẹp đó. Chúng ta vẫn nghĩ đi một đàng học một sàng khôn… Ngày nay sống ở hải ngoại chúng ta có những may mắn hơn đồng bào quốc nội vì thế tôi vẫn mang cái mộng là khi có phương tiện tôi sẽ tham quan những quốc gia có nền văn minh lâu đời như Âu châu tân tiến để thấy và cảm nhận được những tiến bộ vượt hẳn hơn nền văn minh của 4 ngàn năm văn hiến của xứ Văn Lang chúng ta…
Thời tiết thất thường của châu Âu vào những ngày đầu tháng năm gây cho người ta cảm giác như khi tiếp xúc với một cô gái đỏng đảnh. Lúc nắng lúc mưa, lúc lạnh thấu xương nhưng cũng có những ngày ấm áp. Dạo chân trên những cánh rừng châu Âu lại nhớ về miền nhiệt đới quê nhà với cánh đồng lúa vàng ngút mắt, những đầm sen thơm ngát hay những bãi cát trắng trải dài ven biển…

Có những cái khác biệt, có những điểm giống nhau nhưng sự trong lành sạch sẽ tinh khôi của phong cảnh và cảm giác an lành trong tâm hồn. Tất cả mang lại cho ta cảm giác cuộc sống này thật đẹp!
Qua một mùa đông dài giá lạnh rừng như thoát xác, những cành cây khô đã được phủ một màu xanh đầy sức sống của lá, những cánh đồng cỏ mênh mông được phủ đầy màu sắc của hoa… Ngoài nước Pháp và Bỉ nơi các người thân thuộc hiện cư ngụ cho nên tôi sẽ tường trình ít hơn về hai quốc gia này vì mỗi khi tham quan hai nước này tôi có cảm tưởng như trâu về hiệp phố, chứ không phải là du khách nên tôi sẽ để ông anh và cô em gái giới thiệu nhiều về hai quốc gia này…

Những quốc gia Âu châu mà tôi muốn giới thiệu đến như Đức quốc với những kiến trúc mới độc đáo sau khi bức tường ô nhục Bá Linh bị lật đổ hay Ba Lan với cách đồng xinh xắn giống như quê hương Việt Nam, nước Ý kiêu hãnh với những lâu đài kiến trúc Công giáo Vatican nghìn năm vẫn còn tương phản nền văn hóa lâu đời, Hung Gia Lợi với tòa nhà quốc hội chạm trỗ bằng vàng, cung điện Buckingham của Nữ Hoàng Elizabeth rực rỡ ở Luân Đôn, phong cảnh tình tứ lãng mạn khi du ngoạn bằng thuyền trên dòng sông Danube, một thành phố sạch sẽ với lâu đài tráng lệ Schonbrunn Palace ở Vienna Áo hay thành phố cổ Prague ở Tiệp Khắc…

Pháp
Pháp không chỉ được biết đến bởi những biểu tượng kiêu hãnh như tháp Eiffel, dòng sông Seine thơ mộng, Nhà thờ Đức Bà Paris cổ kính... Với những khoảng không gian ấn tượng nơi đây, bạn sẽ được đắm mình trong những cung bậc cảm xúc khác nhau trên đất nước lãng mạn và hoa lệ này.
Paris là một trong những trung tâm văn hóa của thế giới. Đón tiếp 27 triệu lượt khách du lịch nước ngoài mỗi năm, Paris có hơn 100 bảo tàng, nhiều nhà hát, các địa điểm đặc biệt - như đại lộ Champs-Élysées, đồi Montmartre, các công trình nổi tiếng - như Khải Hoàn Môn, tháp Eiffel... Thành phố còn là trung tâm của các cuộc hội thảo, hội nghị, là nơi đặt trụ sở của nhiều tổ chức quan trọng. Paris cũng là trung tâm của thời trang, của hàng xa xỉ phẩm, của ẩm thực và được mệnh danh là thành phố của tình yêu lãng mạn, cùng Venezia. Về giải trí, Paris là nơi tổ chức nhiều hoạt động trình diễn đa dạng, sở hữu những nhà hát quan trọng và lâu đời cùng các rạp chiếu phim với một lượng công chúng đông đảo.
Nhiều khu phố Paris mang những đặc trưng văn hóa riêng. Quận La Tinh là khu phố sinh viên, nơi có các trường đại học từ nhiều thế kỷ trước. Café de Flore ở Saint-Germain-des-Prés từng là ngôi nhà của Chủ nghĩa hiện sinh. Đồi Montmartre ngoài nhà thờ Sacré-Cœur nổi tiếng còn là trung tâm của hội họa đầu thế kỷ 20. Tương tự, Montparnasse cũng từng thu hút nhiều họa sĩ, nhà văn nhưng ngày nay trở thành một khu phố văn phòng. Chợ Tàu Paris với sự hiện diện rõ nét của văn hóa phương Đông là khu phố Tàu lớn nhất châu Âu. Đại lộ Champs-Élysées và các phố gần đấy như George-V, Montaigne... là khu vực nhiều cửa hàng thời trang cao cấp, cùng các khách sạn đặc biệt sang trọng Plaza Athénée, George V...

Năm 1991, tổ chức UNESCO đã công nhận một số các công trình của Paris thuộc cụm hai bên bờ sông Seine là di sản thế giới. Các công trình biểu tượng của Paris trở nên nổi tiếng trên toàn cầu. Tại Las Vegas, một casino đã xây dựng các bản sao của tháp Eiffel, Khải Hoàn Môn và nhà hát Opéra Garnier. Tương tự, ở ngoại ô Hàng Châu, những người Trung Quốc cũng xây dựng một Paris nhỏ.

Tôi viếng thăm kinh đô ánh sáng Paris lần đầu vào tháng 5 năm 1986 để thăm ông anh vừa định cư 2 năm ở Pháp – là một kinh đô của ánh sáng luôn hấp dẫn khách du lịch bởi những công trình kiến trúc, các lâu đài, các đài kỷ niệm tuyệt đẹp luôn rực rỡ, lung linh trong ánh đèn vào ban đêm và những mặt hàng sang trọng như nước hoa, nữ trang và y phục thời trang. Khi đến Paris thì tháp Eiffel (La Tour Eiffel), Khải Hoàn Môn (Arc de Triomphe), nhà thờ Đức Bà (Cathédrale de Notre Dame) và bảo tàng Louvre (Palais du Louvre)... luôn là địa điểm thu hút, hấp dẫn nhất. Chúng tôi rảo bước tới ngắm nghía và chụp vài tấm hình. Phía sau nhà thờ bao bọc bởi hàng bông hoa hồng, cúc, thược dược đỏ thắm. Trải dọc hai bên những hàng cây kiểng xanh mướt. Nhìn lên trên, phía sau Nhà Thờ Đức Bà khá phức tạp, những góc cạnh chằng chịt với nhau bởi những thanh đà sắt. Tôi nhìn mãi không biết chỗ nào là nơi Thằng Gù núp hay ẩn náu trên đó, như trong truyện Thằng Gù Nhà Thờ Đức Bà miêu tả.

Nhà Thờ Đức Bà màu gạch xam xám, cũng là kiến trúc gothic đồ sộ, nhưng hình dáng khác Nhà Thờ Đức Bà ở Saì Gòn, nó có vẻ gì một chút u linh huyền bí. Các tượng ông Thánh bà Thánh điêu khắc nằm trên các vòm cung cửa sổ thường tạo cho bạn một cảm giác run sợ, ngài ngại nhớ lại cảnh tượng trong phim Omen.

Đặc biệt, với bảo tàng Louvre nằm bên bờ Bắc sông Seine, tại nơi đây bạn có thể chiêm ngưỡng những báu vật được coi là tuyệt tác quí giá của nhân loại trong đó có tác phẩm Mona Lisa của Leonardo da Vinci, hai bức tượng bất hủ Nữ thần Venus và Nữ thần chiến thắng của Hy Lạp. Chính vì vậy Louvre hoàn toàn xứng đáng là viện bảo tàng lớn nhất và danh tiếng nhất trên thế giới.

Một địa điểm nữa đó là Nhà thờ Thánh tâm (Basilique du Sacré Coeur) được xây theo kiểu thức La Mã Byzantine tuyệt đẹp nhờ tọa lạc trên ngọn đồi Montmartre.
Còn nếu bạn thích cảm nhận không khí của sự xa hoa, hào nhoáng với các ngân hàng, hí viện, cửa hàng thời trang, đại siêu thị cũng như những điểm ăn chơi của giới thượng lưu bạn chỉ cần đến với đại lộ Champs Elyseés.

Du khách tới thăm thành phố Paris thông thường  dạo chơi sông Seine bằng thuyền (bateau mouche), đi chơi cho biết dòng sông Seine mơ mộng như thế nào. Bề ngang sông có chỗ rộng 100 mét, có nơi bảy tám chục mét. Nước sông phẳng lặng hơi gợn sóng, màu xanh đục lờ đờ. Hai bên bờ các dinh thự sừng sững in trên nền trời cao. Thuyền trôi qua những cây cầu cổ, xây dựng từ thuở xa xưa rất nổi tiếng, cầu Pont Alexandre III, cầu Pont des Arts dành riêng cho khách đi bộ và Pont Neuf (New Bridge).
Ở đây chỉ được có phong cảnh đẹp tuyệt vời hai bên bờ sông, chớ không có cảm giác hưng phấn dào dạt như bạn dạo chơi thuyền trên sông Sài Gòn, hay trên ngả ba Nhà Bè Cát Lái, hoặc cửa sông Thị Nại (Vũng Tàu) hoặc trên giòng sông Tiền sông Hậu gió lồng lộng lướt nhanh trên sóng nước cuồn cuộn nhấp nhô.

Thấp thoáng đâu đây bên cạnh những nhánh liễu bên sông Seine, vài cặp tình nhân ôm nhau tâm tình khiến cô khách không khỏi tần ngần xao xuyến cõi lòng.
"Paris có gì lạ không em ?
Mai anh về giữa bến sông Seine
Anh về giữa một giòng sông trắng
Là áo sương mù hay áo em "
(Nguyên Sa)

Chắc hẳn bạn đã nghe thi sĩ Nguyên Sa làm thơ tả cảnh nhớ người yêu khi dạo trên bờ sông Seine vắng lặng êm đềm này.

Chúng tôi trở lại Paris và Bordeaux vào đầu hè năm 2003 với đội football/soccer gồm 20 em đồng lứa tuổi 15 với con trai út chúng tôi. Sau một tuần lễ huấn luyện soccer ở Bordeaux  các em trai cầu thủ trở về Paris để tham quan 3 ngày trước khi về lại Canada. Nếu các bạn đi ít người như vài cặp thì cách hay nhất để tham quan  Paris là thuê “hop on, hop off” hay “car rouge”. Bạn chỉ trả chi phí trọn gói cho 1 hay 2 ngày rồi lên hay xuống thoải mái những nơi tham quan bạn muốn. Chúng tôi bao xe mini-bus 2 ngày để tham quan thành phố Paris. Vào mùa này, cuối tháng sáu chói chang ánh nắng, không có tí hơi sương mờ đục, chẳng có áo em lướt thướt bên bờ sông mơ mộng. Chỉ có các bà đầm ông Tây nằm phơi nắng trên bờ cát giả trên sông Seine. Sau khi tham quan khu phố Rochechouard (thánh đường Sacre-Coeur ở Place Montmartre và chợ trời Place du Tertre), nhà thờ Đức Bà Notre-Dame và Moulin Rouge chúng tôi xuống thuyền du ngoạn trên dòng sông Seine. Khoảng một giờ dạo chơi trên sông Seine, thuyền quay về bến. Khi vừa bước lên bờ gần tháp Eiffel các em chạy tứ phía vì khung cảnh chung quanh quá nhộn nhịp cũng như nhịp sống của thành phố tráng lệ này. Các em đòi tôi phải mua vé cho các em đi cầu thang lên thăm tháp Eiffel thay vì lấy cầu thang máy sẽ mắc hơn. Suốt những đoạn đường đi trên xe, hay dạo trên sông, tháp Eiffel ngạo nghễ đứng vươn thẳng trên bầu trời trong xanh. Từ bờ sông chúng tôi leo lên những bực thang. Tháp Eiffel khổng lồ với những ngọn đèn chớp nhoáng. Đẹp và cao to hơn tháp Tokyo. Lộng lẫy và kiêu kỳ.

Xe ra khỏi thành phố, qua phi trường Charles de Gaulle và hai bên đường những cánh đồng luá mì chín vàng rực. Cứ chạy một đoạn, thỉnh thoảng một ngôi làng nhà cửa ẩn hiện dưới vòm cây xanh, với một ngôi nhà thờ có mái cao vút. Bạn có thể nhớ lại cảnh một cô bé gái Perrine vượt bao cánh đồng đi tìm ông nội trong truyện Trong gia đình của nhà văn Pháp Hector Malot. Đây là một đặc thù của cảnh miền quê nước Pháp, trong sáng và êm đềm.
Chúng tôi mua 1 cái tour trọn gói nguyên ngày đi viếng thánh đường Mont Saint-Michel, cũng là 1 trong những di sản thế giới (World Heritage) nằm chơi vơi trên một đảo nhỏ. Nếu bạn còn sức thì mua thêm tour 1 hay 2 ngày đi xem Lâu đài vùng thung lũng Loire valley hay thành phố cổ Carcassonne. Với phương tiện metro Paris chằng chịt bạn có thể viếng thăm Lâu Đài nguy nga tráng lệ Chateaux de Versailles xây vào năm 1668 dưới thời Vua Louis 14. Bạn sẽ bị choáng ngợp bởi diện tích của lâu đài và số lượng du khách viếng thăm. Nói chung tất cả nơi viếng thăm ở Paris và ngoại thành du khách đều phải sắp hàng, nhưng những lâu đài lớn và viện Bảo tàng (Louvre và D’Orsay) là đông nhất.

Thánh đường Mont Saint-Michel

Cộng đồng người Á châu tập trung nhiều ở quận 13 tương tự như khu Bolsa/Westminster ở Santa Ana, nơi có nhiều nhà hàng ngon hợp khẩu vị Việt và siêu thị tạp hóa Tang & Freres tấp nập người Á châu.

Đi về hướng nam cách Paris khoảng 700km đến với thành phố nhỏ miền Tây Nam nước Pháp, một lần nữa chắc chắn bạn sẽ bị cuốn hút ngay bởi Carcassonne - thành phố pháo đài, nơi cho bạn chiêm ngưỡng một vẻ đẹp Trung cổ đích thực được xây vào thế kỷ thứ 6.

Sừng sững một tòa thành còn nguyên vẹn nằm trên đồi cao được xây bằng đá hộc màu xám với một vẻ đẹp kiến trúc tân Gôtích (Gothic) điển hình. Ngày nay, bạn sẽ thấy nguyên vẹn những nét cổ kính không lai tạp của một tòa thành trải dài hơn 2.6km. Ngoài khía cạnh pháo đài phòng thủ, Carcassonne còn là một thành phố nhỏ bên trong với những phố hẹp, quanh co, lát đá, những giếng nước công cộng có thành đá cao, quảng trường, nhà cổ lợp mái ngói âm dương.

Lâu đài Carcassone

Còn những địa điểm du lịch hấp dẫn đã được công nhận là di sản thế giới tại Pháp như: lâu đài Fontainebleau tại thành phố Fontainebleau, tu viện Fontenay ở Marmagne thuộc Bourgogne miền Trung nước Pháp, lâu đài nỗi tiếng ở thung lũng sông Loire, Quảng trường Stanislas ở trung tâm thành phố Nancy vùng Lorraine hay cầu Gard (Pont du Gard) ba tầng nằm ở phía Nam nước Pháp thuộc Vers-Pont-du-Gard, Pyrénées-Mont Perdu hay tu viện thánh đường Mont Saint-Michel nằm phía tây bắc Paris hay Reims nơi sản xuất độc quyền rượu Champagne.

Nước Pháp là một trong những quốc gia có nền văn minh lâu đời nhất Âu châu, một tour du lịch dài một tuần sẽ không đủ để bạn có thể khám phá đủ những nét hấp dẫn đặc trưng của Pháp, thì hãy đồng hành cùng du lịch 2 hay 3 tuần ở một vài thành phố chính – Paris, Mont Saint-Michel, Chateaux de Versailles, Strasbourg , Cote-D’Azur với Marseille/Nice, Monte Carlo, Carcassonne, vùng Catalan cận biên giới Tây Ban Nha, đảo Corse để chiêm ngưỡng những vẻ đẹp sinh động, ấn tượng của Pháp và cảm nhận những cung bậc cảm xúc đặc biệt này.

Anh Quốc
Mùa Hè năm 2003 để kỷ niệm 25 năm ngày cưvợ chồng tôi làm một chuyến công du Luân Đôn và vài vùng lân cận. Đối với tôi là lần đầu nhưng với bà xã thì đây là lần thứ 6 vì hình như hàng năm bà ấy đều đi công tác ở Luân Đôn. Ngày trước tôi vẫn hay có thành kiến với dân Anh vì tính phớt tỉnh và trưởng giả của họ. Nhưng sau 1 chuyến tham quan du lịch ở Luân Đôn và vài vùng lân cận Anh quốc đã làm thay đổi cái nhìn của tôi đối với một quốc gia giàu có, cổ kính, lịch sự và sang trọng hàng đầu thế giới này. Nổi tiếng với những thành phố hiện đại, những trường đại học hàng đầu, những lâu đài cổ kính đồ sộ, cùng những trung tâm sầm uất... Anh đã trở thành một trong những nơi hấp dẫn và thu hút khách du lịch nhất thế giới.

Điểm dừng chân đầu tiên chắc chắn thuộc về London, thành phố nổi tiếng văn minh nhất liên minh châu Âu, còn được gọi là xứ sở sương mù. Khi đến đây có thể bạn sẽ bị choáng ngợp bởi sự nguy nga hào nhoáng nhưng không phải vì thế mà mất đi cảm giác tự nhiên, chính những nét hào nhoáng này sẽ gợi cho bạn một cảm giác thân thiết, gần gũi. Nơi lộng lẫy nhất ở đây có thể khẳng định là Tháp London, và bạn cũng không thể không ghé qua cung điện Buckingham, nơi luôn thu hút một lượng khách du lịch khổng lồ. Thông thường bạn không được vào thăm viếng cung điện này vì là nơi sinh hoạt cư ngụ của Nữ Hoàng Elizabeth 2. Tôi có cái may mắn đi thăm London đầu tháng 8 lúc đó Nữ Hoàng trở về Windsor, cung điện mùa hè để nghỉ mát và suốt 2 tuần này Buckingham Palace cho du khách vào xem với giá 12 pounds/người. Cách thức tổ chức rất tinh vi và độc đáo. Trước khi vào cổng chính của cung điện du khách sẽ bị khám xét kỹ lưởng bằng metal detector giống như nhiều nơi quan trọng ở Hoa Kỳ. Audio tour guide giới thiệu từng phòng và nét sinh hoạt của nó. Có tất cả 362 phòng và gần 160 nhân viên túc trực làm việc để duy trì cung điện. Tôi đã từng đi thăm Chateaux de Versailles nguy nga tráng lệ nhưng bên trong vấn đề trang trí nội thất còn trống nhiều vì là viện bảo tàng. Trong khi Buckingham Palace nhỏ hơn nhưng là nơi “sống” vì thế trang trí nội thất thật nguy nga tráng lệ và đa số mạ bằng vàng thật. Bạn có thể xin một cái hẹn để gặp riêng trò chuyện với Nữ Hoàng Elizabeth 10 phút với giá 10 ngàn pounds sterling (15 ngàn đô US), và nhớ xin hẹn trước hai năm.

Tại trung tâm London có khu văn hóa nhạc kịch (Theatre Land) bao gồm 43 nhà hát. Chúng tôi có dịp xem những vở kịch như Les Miserables đã được trình diễn ở một rạp hát mỗi tối trong vòng 13 năm liền hay Mama Mia suốt 8 năm. Bạn sẽ rất ngạc nhiên vì tiếng ca rất trong và rõ, và nhất là cách trình diển rất chuyên nghiệp và điêu luyện… Vì London thu hút nhiều du khách, một phần không nhỏ đến đây để xem kịch cho nên cách đỡ tốn kém nhất là bạn nên mua vé trong những ticket booth, nhiều khi bạn chỉ trả 50% giá bán tại cửa rạp. Riêng về thức ăn tại London, nói chung không hợp với khẩu vị người Á đông cho lắm và rất đắc đỏ vì đồng pound sterling. Nếu bạn không muốn đi xa thì nên ăn tại trung tâm London với phố Tàu ở Leicester Square. Nếu bạn thích ăn ngon hơn nên chịu khó lấy metro (Tube) đi ra ngoại ô cận phi trường Heathrow sẽ có làng Ấn Độ (Little India) ở Middlesex town với thức ăn Ấn thật ngon và giá rất phải chăng.
Để tiện di chuyển trong thành phố London tôi mua cái pass vé bus_tube (metro) trọn  tuần để có thì giờ viếng thăm phần còn lại của London như những tu viện Westminster nơi làm lễ cưới của Hoàng Tử Charles và Williams, vài cái Art Gallery, Bảo tàng Viện British, Khoa Học, Victoria and Albert museum, Madame Tussaud, Botanical Garden hay Trafalgar Square vào đêm hay Place Piccadilly, Covent Garden để mua hàng tạp hóa hay lưu niệm.

Thành phố York được mệnh danh là thành phố đẹp nhất của châu Âu. Ở đây, bạn sẽ cảm nhận được vẻ cổ kính nhờ những kiến trúc Georgia trái ngược hẳn với London. Ngay tại trung tâm thành York, trên đường phố Samlos bạn sẽ thấy rất nhiều nhà gỗ cao cấp san sát nhau, chính vì thế nơi đây còn được gọi với tên "phố nhà gỗ". Không gian nơi đây hiện lên hết sức sống động với đầy đủ màu sắc, dáng vẻ, và kiểu dáng riêng chắc chắn sẽ để lại cho bạn rất nhiều ấn tượng.
Bên cạnh đó, những cái tên như: Bristol, Cambridge, Liverpool, Nottingham, Oxford, Manchester... cũng đủ nói lên sự phát triển vượt bậc trên mọi lĩnh vực giúp chúng được liệt vào danh sách những thành phố nổi tiếng của thế giới.
Vương quốc Anh còn được biết đến bởi nền giáo dục chất lượng và những trường đại học hàng đầu thu hút rất nhiều du học sinh, sinh viên trên khắp thế giới như: Trường ĐH Cambridge, ĐH Oxford... Và chính những du học sinh này cũng bị hấp dẫn bởi những nét đặc sắc về con người lẫn không khí, và môi trường sống ở nơi đây. Vì thế có thể nói họ chính là một nhân tố quan trọng quảng bá hình ảnh của Anh khiến lượng khách du lịch đến đây không ngừng tăng.
Trong chuyến du lịch của mình, nếu bạn thích cảm nhận không khí đồng quê, tĩnh lặng, thì chỉ cần đến Gloucester, Cumbria hay Eastbourne... bạn sẽ có những phút nghỉ ngơi tuyệt vời với những khoảng không gian trong veo của thiên nhiên.
Chỉ với một chuyến đi, chắc chắn những ấn tượng về Vương quốc Anh sẽ không bao giờ phai.

Ý Đại Lợi
Để kỷ niệm tôi vừa vào ngũ tuần năm 2005, tôi tự mua tặng cho 2 vợ chồng chúng tôi 1 tour du lịch trọn gói 2 tuần ở Ý.
Ý là quốc gia có nhiều di sản văn hóa thế giới được Unesco công nhận. Những thành phố đẹp tuyệt vời của Ý như Roma, Florence, Milano, Stresa, Venice, Positano, Capri island, etc… nổi tiếng khắp thế giới và thu hút nhiều du khách đến viếng thăm. Đoàn chúng tôi xuống phi trường Funiccino Roma và được xe bus đưa về khách sạn Atlantico 4 sao gần nhà gare xe lửa ngay trung tâm thành phố. Bên Âu châu tiêu chuẩn khách sạn 3 sao trở lên thường nằm giữa thành phố (downtown). Bụng thì đói mà mắt cứ đờ ra và nhăn lại vì ngược giờ giấc sau một chuyến bay dài. Tôi vội vã tìm một thứ thức ăn trưa nhẹ để lót bụng trước khi nghỉ trưa trong khách sạn. Tôi băng qua đường tìm mua một miếng pizza ở Trattoria. Tôi lần mò đến counter hỏi anh bồi “cho tôi 1 miếng pizza với cheese và pepperoni!”. Anh bồi trợn mắt nhìn tôi rồi trả lời “bên Ý chúng tôi chỉ làm pizza với rau cải như tomato, pepper, nấm chứ không có thịt như bên Bắc Mỹ của các anh, và anh muốn mua bao nhiêu pound?”. Tôi mới nhận ra rằng bên Ý pizza to khoảng 1 foot bởi 2 feet và được cắt ra bán theo cân. Tôi bảo họ cắt ra khoảng 1 pound là đủ rồi họ đem ra cân với giá 8 euro/lb.  Sau khi ăn vội vả miếng pizza chúng tôi làm 1 cái siesta cho khỏe sau chuyến bay dài. Chương trình bắt đầu tham quan một vòng thành phố ở Roma như Pantheon, Spanish Steps và vài thánh viện… Đến chiều tối chúng tôi được thưởng thức đặc sản của Roma. Theo chương trình ngày hôm sau chúng tôi sẽ viếng thăm thánh địa Vatican City.
Buổi sáng sớm người hướng dẫn đoàn (tour guide) đánh thức chúng tôi dậy ăn sáng sớm để kịp đến thánh địa Vatican vào lúc 8 giờ sáng ở cổng dành riêng cho phái đoàn. Sau điểm tâm ở hotel chúng tôi lên bus đi viếng xứ thánh địa. Còn nếu bạn đi riêng hay vài cặp thì nên đến sớm hơn để xấp hàng mua vé vào Thánh Đường. Vatican, là một quốc gia độc lập và nhỏ nhất trên thế giới. Họ có hệ thống hành chính, tài chính, bưu điện và quân lính riêng để bảo vệ Đức Giáo Hoàng, là những chàng trai trẻ Thụy sỹ theo truyền thống. Qua cánh cung bao quanh quảng trường Thánh Phê-rô (St-Peter Square) chúng tôi thấy từng đoàn người xếp hàng vào Thánh Đường. Hai cánh cung được chống đỡ bằng những trụ đá khổng lồ. Chúng được xếp từng hàng bốn cái một theo cách kiến trúc Doric order.  Nếu như bạn đứng vào tâm điểm (trục) của chúng, bạn sẽ trông thấy một thay vì bốn cột. Sân quảng trường được thiết kế do kiến trúc sư Bernini vào những năm 1660 làm sao có sức chứa một số lượng lớn người tới tham dự Thánh Lễ và có thể chiêm ngưỡng và nhận lãnh Ơn phúc lành do Đức Giáo Hoàng từ trên ban công cung điện ban phép.

Chính giữa quảng trường là trụ đài Obelisk mô phỏng theo Ai cập, bằng đá hoa cương (granite) đỏ, cao 25.5 mét. Nó được dời về đây năm 1586, và có lẽ là trụ obelisk duy nhất không bị đổ ngã trong thời kỳ La Mã ngự trị. Bình cầu mạ vàng tuốt luốt đỉnh cao có lẽ chứa đựng di cốt của Hoàng Đế Julius Caesar. Chúng tôi theo đoàn du khách đông đảo chờ qua cổng an ninh. Có lẽ dạo này khủng bố nhiều nơi, nên mọi sự ra vô các dinh thự đều phòng bị nghiêm nhặt. Mặc dù chúng tôi đi cùng phái đoàn có cổng dành riêng nhưng phải đợi hơn nửa giờ mới vào được cửa chính Thánh Đường Phê-rô (St-Peter Square).
Mới bước vào trong tôi tưởng lạc vào một thế giới nào khác. Hai bên với những trụ đá cẩm thạch bóng loáng màu hồng nhạt, cao vút chống đỡ các vòm trên cao. Các bức tượng khắc tạc các Thánh to lớn chạm trổ tinh vi. Các bức tranh Thiên Thần được vẽ giương cánh bay trên các vòm Thánh Điện. Trong đây vài bóng đèn điện vàng mờ, nhưng với ánh sáng tự nhiên từ các lỗ tròn trên đỉnh cao tỏa sáng lung linh khiến cảnh vật trở nên huyền bí thiêng liêng. Nơi đây cho chụp hình nhưng không được dùng đèn chớp (flash). Phái đoàn tham quan chúng tôi gồm có khoảng 20 cặp mà đa số đến từ Hoa Kỳ. Trong lúc chúng tôi tham quan viện bảo tàng Vatican, nơi trạm trổ đẹp nhất trong các thánh điện tôi thấy hai em tuổi độ 11 và 13 đứng đợi bên ngoài hành lang và chơi Nintendo trong lúc ông bà nội chúng đang tham quan bên trong bảo tàng với chúng tôi. Tôi cảm thấy hai ông bà từ Philadelphia này quá lãng phí tiền bạc mà mang các cháu tháp tùng đoàn vì các cháu còn quá trẻ để hiểu được giá trị văn hóa của chuyến du lịch mắc hơn 5 ngàn đô US/người này.

Nhà thờ Thánh Phê-rô nổi tiếng thế giới, là một trong bốn Thánh đường chính của thành phố La mã (Nhà thờ Thánh Gioan Lateran, Nhà thờ Thánh Maria Maggiore, Nhà thờ Thánh Phao-lồ). Với diện tích 2.3 mẫu và sức chứa 60 000 người. Thánh đường Phê-rô được coi như là nơi thờ phượng chính của giáo dân Công giáo, và theo lời giáo truyền nơi đây là chỗ chôn cất Thánh Phê-rô, một trong mười hai vị tông đồ theo chân Chúa, giám mục thành Antioch và sau là Giám mục thành La mã. Theo như cổ truyền, ngôi mộ Thánh Phê-rô nằm dưới trướng và bàn thờ. Vì thế về sau này theo lệ này các vị Giáo Hoàng cũng được chôn cất nơi đây.

Đầu tiên là tượng điêu khắc Mẹ Sầu Bi ôm Chúa Giê su lã chết trong lòng do kiến trúc sư Michelangelo tạc vào năm 1499 tại miền bắc rặng núi Alps. Cao 1m74 ngang 1.95m. Tượng Đức Mẹ vẻ mặt trông còn non trẻ, mặt buồn bã nhìn xác con ngã gục đầu ra đằng sau. Tượng Chúa ngã người ra chết diễn tả nỗi đau đớn tột cùng, từng bắp thịt, từng mạch máu với những vết thương nhòa máu hồng. Nghệ sĩ tài danh Michelangelo lúc ấy mới 23 tuổi đã cho chúng ta một hình ảnh sống động tài tình lúc Chúa lịm chết trong lòng Mẹ. Thánh đường rộng thênh thang. Thánh lễ được cử hành trong chánh điện, có chừng vài trăm giáo dân dự lễ. Du khách cứ tha thẩn nhẩn nha thưởng thức các tác phẩm đầy nghệ thuật của dân gian Ý. Từ trên nóc đỉnh cupola, ánh nắng chan hoà. Gió man mát lùa qua thành xi-măng chắn. Từ đây bạn có thể quan sát toàn cảnh thành phố La mã, đồi dốc, nhà cửa dinh thự chi chít bên nhau. Mỗi thành phố đều có cái nét đặc thù riêng biệt. Bắc Kinh, Nông Pênh, Tokyo, New York, San Francisco, Singapore, v.v ... mỗi thành phố đều có nét đẹp hay vẻ xấu của nó. La mã, kiến trúc xây cất vừa mới vừa cũ tạo nên một bức tranh đẹp hài hòa. Mỹ lệ và hoành tráng. Du khách hàng năm vào thăm thành phố này không phải là ít người. Theo con số thống kê có thể lên đến vài triệu người. Và dĩ nhiên thành phố có đủ khả năng lo từ chỗ ăn chỗ ngủ, và vấn đề vệ sinh được đưa lên hàng đầu. Các nhà vệ sinh công cộng bên Ý đều trả tiền, vì họ dùng quỹ này để trả lương nhân viên lau dọn nhà vệ sinh cho nên đa số nhà vệ sinh bên Ý đều rất sạch.

Ngày hôm sau chúng được đưa đi xem những phần còn lại của Roma như Colosseum, Spanish steps, Roman Forum và Trevi Fountain vào buổi sáng và buổi chiều chúng tôi được tự do đi shopping hay nghỉ ngơi trong hotel Atlantico ở Roma. Thực ra đây là những bức tượng hùng vỹ nằm trên hồ nước ở khô cổ ở trung tâm Roma. Nơi đây du khách có thể đi shopping, ăn kem nổi tiếng gelato, đi bộ ngắm dòng người đon đã…. Sau khi ăn trưa, chúng tôi được xuống dạo khu du lịch chật nít du khách, Trevi Fountain. Trevi Fountain là một kiến trúc Barocque độc nhất vô nhị trên thế giới. Theo truyền thống nếu khách du lịch bỏ bạc cắt xuống cái hồ Trevi thì ước vọng sau này sẽ trở lại Roma lần nữa. Tôi cũng bắt chước mọi người bỏ vài cắt vào hồ, nhưng đến nay đã hơn 6 năm tôi vẫn chưa có dịp trở lại Ý… Ban đêm chúng tôi được đưa đi ăn tối với những đặc sản pasta đủ loại của Ý rất ngon và lạ miệng. Sau hai ngày ở Roma chúng tôi sẽ lên xe bus trực chỉ vùng Florence Tuscany, tháp nghiêng Pisa và Sienna, thành phố fashion/a la mode Milano, Hồ Major Lake, Venice, Thánh điện San Francesco ở Assissi, Sorrento, Positano và Capri Island…Mỗi nơi chúng tôi được ngủ lại 2 đêm trong hotel.

Colosseum là đài vòng rộng nhất và nổi tiếng nhất trong số các đài vòng La Mã. Nó được xây bởi Hoàng Đế Vespasian thuộc triều đại Flavian vào năm 72 sau Công nguyên và được hoàn thành bởi con trai của ông tên Titus năm 89 sau CN. Colosseum có ít hơn 80 lối vào và có sức chứa 50000 khán giả.
Sáng sớm thứ ba sau khi ăn sáng chúng tôi giả từ Roma lên đường trực chỉ Florence (Firenze) phía tây bắc Roma. Đến nửa đường cũng đã sắp trưa chúng tôi ghé lại Sienna ăn trưa, nghỉ ngơi và mua quà lưu niệm. Sau đó tiếp tục hành trình đến Pisa để tham quan tháp nghiêng trước khi lên đường đến Florence nghỉ đêm.
Tháp Pisa nổi tiếng thế giới được xây dựng trong thời gian hơn 177 năm. Năm 1173 ngọn tháp bắt đầu lún xuống do nền móng bị xuống cấp. Người ta để nó nằm trơ trọi một mình gần một thế kỷ. Tòa tháp được các kỹ sư xây dựng lại cao hơn và hoàn thành vào giữa thế kỷ 14. Năm 2001, tòa tháp nổi tiếng này được mở cửa lại để chào đón các vị khách mong muốn leo lên 296 bậc thang của nó.
Hàng năm vào đầu tháng bảy người dân làng Sienna tổ chức lễ đua ngựa Palio ngay lòng thành phố giữa các contrada (xóm). Piazza del Campo ở Florence là một trong những quảng trường Trung cổ vĩ đại nhất Âu châu. Là khoảng không gian công cộng chính yếu của trung tâm lịch sử Sienna và Tuscany. Nơi đây luôn thu hút du khách bởi nét đẹp tuyệt mỹ của phong cảnh cùng với các công trình kiến trúc độc đáo còn được giữ nguyên vẹn.
Tuscany/Florence là vùng sản xuất rượu vang Chianti & Montelpuciano và áo da nổi tiếng. Dọc hai bên xa lộ đường đi đến Tuscany chúng tôi cảm thấy thích thú và an lành với hàng cây nho như tấm thảm xanh, nhìn từ xa trông như một bức họa tuyệt tác nằm trên xườn đồi rất ngoạn mục xuốt vài trăm cây số làm du khách khó lòng nhắm mắt ngủ với cảnh tuyệt vời ấy. Vùng trồng nho Tuscany và lân cận vỉ đại to hơn mấy chục lần vùng Napa Valley của California… Tại Florence chúng tôi viếng thăm bảo tàng viện Michelangelo nổi tiếng với bức tượng trắng David với thân hình vạm vỡ lực lưỡng. Vùng Firenze này cũng nổi tiếng với cây cầu làm bằng đá Ponte Vecchio với mái nhà, từ xa nhìn trông như một ngôi nhà dài với kiến trúc cổ nằm trải dài trên sông Arno.

Trên đường đi từ Florence đến Major lake (Maggiore), chúng tôi ghé lại Milano để ăn trưa và nghỉ ngơi giải lao trong shopping Vittorio Emmanuel.  Ngay giữa phố là thánh đường Duomo lớn nhất thế giới. Sáng sớm hôm sau chúng tôi lái xe trực chỉ Stresa bên cạnh hồ Maggiore với phong cảnh tuyệt đẹp. Quận hồ Major Lake có 3 hồ như Maggiore, Garda và Como. Vì 3 hồ này được tiếp nước từ những núi cao cho nên mặt hồ rất yên tịnh thanh thản và phong cảnh chung quanh đẹp tuyệt vời và trữ tình. Thành phố Stresa nằm trên bờ hồ, thơ mộng và tuyệt đẹp. Đây là những nơi nổi tiếng thu hút nhiều du khách đến tham quan hơn 100 năm nay bởi sự kết hợp của không khí trong lành, nước xanh biết, núi non hùng vĩ và thời tiết ôn hòa. Ngay giữa hồ là hòn đảo thuộc dòng họ Carlo Borromeo, đây là biệt thự đặc biệt xây thời La Mã. Nhiều biệt thự xung quanh hồ có những khu vườn tuyệt đẹp với nhiều loại cây phù hợp với khí hậu ôn hòa, nhiệt đới và nhiều loại cây có thể chịu nhiệt cao.
Đi qua bất cứ địa điểm nào chúng tôi đều thấy tràn ngập du khách. Tôi nghĩ nước Ý có lẽ là 1 quốc gia đẹp và thu hút nhiều du khách nhất nhì trên thế giới.

Sáng hôm sau như thường lệ người tour guide đánh thức chúng tôi dậy chuẩn bị ăn sáng và theo chương trình hôm nay chúng tôi sẽ đến tham quan thành phố Lugano nằm bên kia hồ ở biên giới Thụy Sỹ. Đoàn chúng tôi được tự do tham quan Lugano nửa buổi. Thế là cả bọn được tha hồ đi shopping bên biên giới Thụy Sỹ, nổi tiếng với nhiều siêu thị bán đồng hồ. Chiều tối chúng tôi được đưa về khách sạn Dino ở Stresa nghỉ ngơi để sáng hôm sau trực chỉ lên đường về Venice.
Trên đường đi Venice chúng tôi ghé thành phố nhỏ Verona để thăm ngôi nhà với balcon mà chuyện tình bất hủ ai cũng biết đến, Romeo and Juliet. Người ta đồn rằng nếu đến trước tượng đồng Juliette mà sờ ngực cô ta thì chắc chắn sẽ thỏa nguyện ước vọng quay lại thăm Verona lần nữa. Vì thế tượng đồng Juillet rỉ sét trở thành nâu đen với thời gian chỉ riêng cặp nhũ hoa là vàng vì bị sờ nhiều. Tôi có thử nhưng chưa dám trở lại…

Đến Venice chúng tôi xuống terminal xe bus và dùng gondola đi một vòng 45 phút trước khi về hotel Santa Elena trên đảo chính. Venice là một thành phố nổi trên biển. Phương tiện di chuyển duy nhất trên đảo là xe đạp và đi bộ, nếu không muốn dùng tàu taxi trên rạch (vaporetto). Được biết đến như “thành phố của nước”, Venice là thành phố lãng mạn đối với khách du lịch yêu thích những cuộc du ngoạn bằng gondola trên kênh thơ mộng.

Nhiều công trình xây dựng theo lối kiến trúc Ý dọc hai bên bờ kênh Grand làm cho khung cảnh xung quanh thêm đẹp mắt. Venice đã thu hút rất nhiều du khách đến tham quan bởi nét duyên dáng và sự lãng mạn, là một trong những điểm du lịch hấp dẫn hàng đầu của Ý.
Ban đêm chúng tôi được tàu taxi đưa đến đảo Murano, nơi sản xuất đồ thủy tinh rất mỹ thuật và đắt nhất thế giới. Ăn cơm chiều trong một nhà hàng hải sản kiểu gia đình trên đảo. Chúng tôi có dịp trò chuyện với người chủ Ý. Ông chỉ cho bọn đàn ông chúng tôi cách uống nhiều rượu mà không sai như người Ý. Người Ý trước khi vào cuộc họ ăn nhiều bánh mì khô với dầu olive. Dầu olive có mục đích làm tấm màng mỏng bên trong bao tử để bảo vệ chống acid từ rượu. Sau đó họ uống rượu vang. Một ly rượu vang tiếp theo một ly nước để làm loãng độ rượu. Các du khách đàn ông đều thử. Chúng tôi mỗi người uống gần như một chai và ra về thoải mái, không say… 

Sáng sớm chúng tôi rời Venice để hướng về Sorrento, miền Nam Ý. Đây là đoạn đường dài nhất trong 14 ngày viếng thăm Ý, 600Km. Vì đường dài nên chúng tôi ghé lại nghỉ đêm ở hotel Subasio 4 sao ở Assisi để tham quan thánh đường San Francesco với kiến trúc và chạm trổ (fresco) tinh vi trên trần nhà và cupola thật tuyệt vời.
Sáng hôm sau chúng tôi lại lên đường đi Sorrento. Sau khi nghỉ ngơi và ăn trưa ở khách sạn Corralo du khách được xe bus đưa về Positano, dọc theo Amalfi coast. Vì đường xá nguy hiểm và khi đến chỗ hẹp nhất tất cả du khách xuống xe bus và được chuyển sang từng taxi. Sản phẩm đặc biệt ở Positano là rượu lemoncello và hàng lụa. Vì nơi đây khí hậu ôn hòa, gió biển lồng lộng quanh quanh năm cho nên giống chanh Lebanon mọc đầy dẩy và trái chanh có kích thức to hơn bưởi Biên hòa. Đây cũng là nơi duy nhất bên Ý người dân ăn rất cay. Đường đi từ Napoli đến Sorrento, rồi Positano dọc theo xườn núi rất nguy hiểm như đèo Hải Vân nhưng dài hơn trăm lần vì du khách sẽ bị ngợp thở khi đi trên đoạn đường Amalfi coast. Một bên là biển cả xanh vờn sâu thăm thẩm, một bên phía núi được trồng nhiều cây olive và hoa giấy từng chụm to và nhiều màu, nhìn từ xa trông thật ngoạn mục, rất nên thơ và lãng mạn, và cũng rất nguy hiểm…

Positano là một thành phố nhỏ nằm trên bờ biền Amalfi coast đầy sắc màu rực rỡ. Đường bờ biển dài cùng với địa hình phức tạp đã tạo cho Positano vẻ đẹp tuyệt vời với biển trời, núi non hùng vĩ. Thành phố được xây dựng và trở thành thịnh vượng vào thời Trung Cổ. Đến thế kỷ 19, một nửa dân số của thành phố di cư sang nơi khác. Vào thế kỷ 20, thành phố trở thành điểm du lịch hấp dẫn thu hút nhiều du khách đến tham quan.
Từ thành phố ven biển Positano chúng tôi ngừng chân nghỉ mát và ăn trưa. Sau đó chúng tôi được tàu nhỏ đưa đến Capri Island. Nước biển rất mặn và trông xanh đậm. Capri Island chứa đựng quang cảnh rất đẹp và nên thơ, nhà cửa với mái đủ màu nằm trên xườn núi…Trên đường về Roma để lấy máy bay về lại Canada chúng tôi được ghé ngang thành phố Pompeii để tham quan bảo tàng thành phố chôn vùi (excavation). Pompei là một thành phố bị chôn vùi bởi núi lửa được quật lên để cho du khách tham quan. Vào ngày 24 tháng 8 năm 79 sau CN, núi lửa Vesuvius phun trào và bao phủ thành phố Pompeii bởi nhiều lớp tràn tro và đất đá. Cả thành phố nằm dưới lớp tro tàn trong ngày định mệnh được tiên đoán trước. Tất cả mọi thứ từ những đồ vật như bàn ghế, tranh vẽ và con người đều đóng băng theo thời gian. Việc khai quật Pompeii đã cung cấp nhiều điều đặc biệt về cuộc sống con người cách đây 2000 năm. Ngày nay, Pompeii là một trong những điểm du lịch hấp dẫn của Ý với gần 250 ngàn người hằng năm.
Ý Đại Lợi có chiều lịch sử lâu dài để lại trong tôi nhiều kỷ niệm đẹp phong phú về tôn giáo và văn hóa với những kiến trúc cầu kỳ cần nhiều thế kỷ và tài nguyên tài lực để hoàn thành vì thế Ý ngày nay thu hút rất nhiều du khách khắp thế giới.

Đức Quốc
Hè năm 2006 chúng tôi mua một tour trọn gói viếng thăm 5 quốc gia – Đức, Ba Lan, Hung Gia Lợi, Áo quốc và Tiệp khắc.
Chúng tôi xuống phi trường Frankfurt nghỉ ngơi và ăn cơm tối để sáng sớm hôm sau lên đường đi Berlin. Berlin (Bá Linh) là thành phố biểu tượng của Đức có diện tích 883 km2. Với lịch sử trên 750 năm đã chứng kiến tất cả thăng trầm của dân tộc Đức, là nơi khởi sự 2 trận chiến tranh thế giới và sau ngày 2/5/1945 lại là nơi chia đôi nước Đức thành 2 phe cộng hòa (Tây Đức) và XHCN (Đông Đức) như Việt Nam. Đường biên giới phân chia 2 khu vực giữa Berlin này chính thức xác chấp nhận khi người ta cho xây 1 bức tường ô nhục phân chia vào ngày 10/5/1961 nhằm ngăn chận làn sóng người từ Đông Đức vượt thoát chế độ XHCN và "bức tường ô nhục" này chỉ bị phá bỏ vào tháng 11/1989 khi 2 bên thống nhất thành 1 nước Đức như hôm nay. Berlin vừa là trung tâm chính trị, kinh tế và văn hóa của Đức và châu Âu, với sông hồ (3000 ha) và rừng núi (8000 ha) bao quanh, có những công trình kiến trúc cổ kính lẫn hiện đại, có bề dày lịch sử văn hóa - chính trị. Tháp truyền hình Berlin cao 365 m gống như một quả cầu đồ sộ nặng 4800 tấn (ở độ cao 200 - 235m) có 7 tầng là một landmark bên quảng trường Alexander rộng lớn. Cuối đường là cổng Brandenburg lịch sử do Kiến trúc sư C.G. Langhaus xây từ 1789.
Berlin có 3 nhà hát lớn nhất: nhà hát Đức, nhà hát quốc gia và nhà hát hài kịch cùng hàng chục nhà hát nhỏ hơn và các trung tâm văn hóa - nghệ thuật khác.
Tây Berlin có Viện Hàn Lâm khoa học thành lập từ năm 1700 và chính thức xây dựng từ năm 1946, có trung tâm công nghệ của hãng Fahrenhof, Viện Hahn Weitner chuyên về vật lý và Viện Heinrich Hertz chuyên về kỹ thuật thông tin. 2 trường đại học nổi tiếng ở đây là Đại học Tổng hợp Tự Do và ĐH Tổng hợp Kỹ thuật. Nhà hòa nhạc Viện Hàn Lâm là nơi biểu diễn của dàn nhạc giao hưởng. Berlin hôm nay phát triển vượt bực với nhiều công trình kiến trúc mới mọc lên; như mái vòm (dome) lợp kiếng trong suốt (see-thru) ôm lấy lối đi hình trôn ốc trên dinh thự Reichstag là biểu tượng của sự kết hợp giữa cũ - mới, hiện đại - truyền thống do KTS người Anh, Sir Norman Foster thiết kế. Độc đáo khác của Berlin là nhiều tòa nhà sơn đủ màu rực rỡ; hay GWS Haus với nhiều hình khối trộn lẫn, hoặc biểu tượng của sự phục hồi sau chiến tranh là toà nhà Daimler-Chrysler hay Sony Center.
Berlin có rất nhiều nhà bảo tàng lớn và nổi tiếng như Viện Perganien, nhà bảo tàng dân tộc học và các bảo tàng tranh ảnh nghệ thuật quý giá. Đi shopping ở các khu Charlottenburg, Friedrichstrasse, Potsdamer Platz, hay Ku'Damm... cũng đắc đỏ vì phần lớn thuộc hạng sang (như khu Berlin Lafayette Gallery). Ăn uống thì đến khu Hackescher Markt và Oranienburger Strasse ở Mitte, hay vô Altes Europa tha hồ ăn đồ Tây giá rẻ hơn chứ đừng ăn đồ Tàu vì dở và mắc ! Berlin có vài tiệm ăn Việt Nam như quán anh Vương hay Si An bán phở.
Berlin có sở thú và vườn bách thảo rộng 170 000km2 với 5500 con thú.
Điện Das Charlottenburger Schloss nổi tiếng thế giới nằm trong khu cơ quan đầu não của nước Đức và các tòa đại sứ.
Berlin có nhiều di tích liên quan đến chế độ XHCN ngày xưa với tên gọi ít nhiều nhắc người ta nhớ đến những tên tuổi của thế giới XHCN như đại lộ Karl Marx - con đường có nhiều cơ sở văn hóa, nghệ thuật và chính trị của Đông Đức ngày nào. Kim đồng hồ dường như đã đứng lại suốt thời gian Đông Đức theo XHCN và từ khi nước Đức thống nhất cho đến bây giờ thì mọi người mới thấy việc hồi phục kinh tế - xã hội cho Đông Đức quả thật là một gánh nặng.

Rời Berlin, chúng tôi đến Postdam, phía tây nam (24 km) của Berlin. Đây là nơi trú ngụ của các ông vua Berlin Prussian cho đến năm 1918. Có cảnh quan rất đẹp với nhiều hồ và cây trồng, nhất là trong khu công viên và lâu đài SansSouci, một di sản văn hóa lớn nhất nước Đức. Đây còn là nơi tổ chức liên hoan phim hàng năm với phim trường Filmstudio Babelsberg rộng lớn, lâu đời và danh tiếng thế giới. Đây còn là trung tâm khoa học kỹ thuật của Đức với 3 trường công và trên 30 viện nghiên cứu.
Phong cảnh vườn Sans Souci thật tuyệt vời được xây dưới đời vua Friedrich II năm 1745 để làm cung điện nghỉ mát của Vua Friedrich. Một trong những lâu đài tại Neus Palais và Schlosshotel Cecilienhof cũng là nơi mà hội nghị Đồng Minh Hoa Kỳ- Anh Quốc và Nga dưới thời các Tổng Thống Churchill, Truman và Stalin họp trong vòng 2 tuần từ 17 tháng 7 đến 2 tháng tám năm 1945 để bí mật lên kế hoạch chấm dứt Thế Chiến I và phân chia thành hai nước Đông và Tây Đức.
Trên đường từ Tiệp khắc về Frankfurt chúng tôi ghé ngang để ăn trưa và viếng thăm thành phố cổ Rothenburg xây thời Trung cổ (medieval) với thành trì kiên cố, rất nhiều du khách thăm viếng.
Lichtenstein – một làng nhỏ dễ thương nằm phía nam của Stuttgart là vùng chơi trượt tuyết (nhân dịp đi thăm người bạn của cha tôi mùa đông năm 2003).

Đến nước Đức để hiểu vì sao có chiến tranh TG lần 1 và 2? Tại sao chia 2 rồi nước Đức phục hồi như thế nào? Hậu quả của chế độ XHCN và việc hồi phục kinh tế - xã hội ở Đông Đức như thế nào? Chúng tôi thích nhất là uống bia Đức để thấy nó nặng dose và ngon như thế nào và lái xe trên các xa lộ của Đức cũng tha hồ phóng nhanh mà không sợ cảnh sát phạt vi cảnh vì tốc độ 150km, quá cao cho nên cảnh sát khó lòng bắt được. Xa lộ của Đức cũng bằng phẳng, rất tốt, ôm cua gắt rất sướng, nhất là lái xe Đức (BMW, Audi, Mercedes....) thì khỏi chê ! Đi shopping hay đi dạo ngoài đường, thăm các trường đại học và nhà máy để thấy giáo dục và văn hóa Đức cũng như tinh thần kỷ luật và lòng tự hào dân tộc của người Đức ra sao? Đức cũng có lối kiến trúc và điêu khắc rất độc đáo, nhất là khi đến xem các lâu đài, nhà thờ, dinh thự, viện bảo tàng, khách sạn...và khi đi qua những đường hầm, cầu cống, xa lộ của Đức thì mới thấy chúng ta còn phải học hỏi nhiều ! Đừng quên Đức cũng là biểu tượng cho sự hồi phục kỳ diệu sau chiến tranh không thua gì Nhật. Hôm nay, Đức cũng muốn tham gia vào Hội Đồng Lảnh Đạo của LHQ như Nhật và Đức đóng vai trò quan trọng trong EU. Người Đức vẫn kiêu hãnh về sự thông minh, tính kỷ luật và óc sáng tạo.
Nhiều người Việt ở nước Đức vẫn còn bị kỳ thị. Rời nước Đức, tôi đi ngay qua Ba Lan, Áo và Hungary trước khi ghé Tiệp khắc - những nước từng sống dưới chế độ XHCN bây giờ ra sao?

Ba Lan
Ăn sáng ở hotel NH Berlin Mitte xong, chúng tôi chuẩn bị đi sớm qua biên giới Ba Lan vì con đường từ Berlin đến Ba Lan khá xa (580Km) nhưng không ai ngờ là thủ tục hải quan lại kéo dài và rắc rối như vậy, phải mất 45 phút cho vài đoàn xe du khách. Thế là chúng tôi phải bất đắc dĩ ghé ăn trưa ở Poznan - một phố cổ nhỏ với huy hiệu là hình 2 chú dê cụng sừng vào nhau bên dưới một chiếc đồng hồ chết đứng ngay giữa trưa. Ðau khổ hơn là trong quán ăn không có ai biết tiếng Anh mà đọc menu thì chúng tôi không ai hiểu là món gì nên cứ chỉ đại rồi hồi hộp đợi xem nhà hàng đem ra món gì và ăn thử. Hóa ra Bigos là món thịt khoanh, xúc xích hầm với bắp cải, Kotlet schabowy là món thịt heo cốtlết (cotelette) rắc bánh mì vụn - đây là món ăn truyền thống của dân Ba Lan. Chúng tôi đến Warsaw (Warszawa) vào lúc xế chiều và bus cho chúng tôi xuống khách sạn Sheraton nằm ngay trung tâm thành phố. Thủ đô Warszawa là thủ đô và là thành phố lớn nhất Ba Lan. Thành phố tọa lạc bên sông Vistula, cách bờ Biển Baltic và dãy núi Carpathy khoảng 370 km. Dân số năm 2005 khoảng 1.7 triệu người, dân số vùng đô thị (métropolitan) là 2.9 triệu.  Thành phố là trung tâm công nghiệp chế tạo, sắt thép, xe hơi, điện đồng thời là trung tâm văn hoá - giáo dục với 66 viện nghiên cứu và trường đại học. Thành phố có 30 nhà hát, bao gồm nhà hát nhạc kịch, nhà hát giao hưởng.

Thành phố Warsaw bị tàn phá bởi Thế Chiến và hoàn toàn được xây dựng lại. Nơi đây chúng tôi được đưa đi tham quan Bảo tàng Lịch sữ Chiến tranh. Warsaw là trung tâm kinh tế quan trọng ở Đông Âu và là điểm du lịch hấp dẫn với khu phố cổ được xây dựng lại sau Thế Chiến Thứ II… Warszawa nổi tiếng với Hiệp ước Warszawa của khối Xô viết XHCN trước đây. Phần lớn đã bị phá hủy trong thế chiến thứ 2 nên khu phố cổ Warszawa được dựng lại từ đầu một cách tỉ mỉ như nó đã từng tồn tại và đã được công nhận là "di sản thế giới". Khu phố Do Thái là nơi nhộn nhịp nhất Warszawa. Cung văn hóa ngay trung tâm thành phố là một thắng cảnh của Warszawa. Ăn tối xong thì chúng tôi chỉ đi dạo phố đêm một chút rồi về ngủ. Ăn sáng ở khách sạn Sheraton xong, chúng tôi được đưa đến nhà nước (palace on the water) trong công viên Lazienki - nơi lưu giữ trái tim của thiên tài âm nhạc Chopin. Tiếc là đang có lễ cưới nên chúng tôi chỉ đành chiêm ngưỡng kiến trúc của đền thờ này. Buổi chiều chúng tôi viếng thăm nơi cư ngụ của Vua Jan III Sobieski, Wilanow Palace. Kiến trúc ngôi đền chịu ảnh hưởng khá đậm nét của kiến trúc Thổ Nhỉ Kỳ và Liên Sô, ngoài những kiến trúc mang nét Trung Cổ, rõ nhất là Hall of Art and Culture và những tượng đài kỷ niệm. Sân Vận Động quốc gia tại thủ đô Warsaw vừa được khánh thành cách đây một tháng sẽ là nơi trái bóng Euro 2012 lăn xê vào ngày 8/6/2012  tới trong trận khai mạc giữa đội chủ nhà Ba Lan và nhà vô địch Châu Âu năm 2004 Hy Lạp. Sân Vận Động có sức chứa hơn 58 000 chỗ ngồi với vẻ ngoài duyên dáng, lung linh sắc màu mỗi khi đêm về đang cạnh tranh một suất trong danh sách 10 sân bóng đẹp nhất Châu Âu.

Sáng hôm sau, đoàn chúng tôi lên đường đi đến Krakow - cách Warsaw khoảng 139km về phía Nam– là quê quán của Đức giáo hoàng John Paul 2. Tại đây, chúng tôi mua city tour package để được xem tất cả thắng cảnh. Krakow mang đậm nét riêng với sự quyến rũ của những dãy phố thời phục hưng - trung cổ, lâu đài Wawel của nhiều triều đại Ba Lan, những nhà thờ kiểu Gothic trong khu Hoàng Gia. Từ cổng Florian, vô khu chợ cũ (Old Market Square) - ngôi chợ lớn nhất từ thời Trung Cổ còn sót lại ở Âu châu với di tích thời Phục Hưng, Cloth Hall, qua con đường Hoàng Gia, khu Do Thái cổ (old Jewish District); nhà thờ St Mary's Basilica với mái vòm và cổng làm bằng gỗ từ thế kỷ 15.
Buổi chiều, dạo phố cổ Do Thái để xem các thánh đường Do Thái, du khách ngồi xe ngựa hay shopping trong khu nhộn nhịp nhất Krakow này rồi tự khám phá lý do nào người Do Thái ở đây bị tàn sát hay kỳ thị trong suốt thế chiến thứ 2 khi đến thăm Trại tập trung (concentration camp) Auschwitz ở cách Krakow 64km.  Auschwitz Birkenau là một trại tập trung (concentration camp) lớn nhất do mật vụ Nazi lập ra vào năm 1941 để giam giữ tù nhân của họ trong thế chiến thứ 2; đặc biệt là từ năm 1942, nó là nơi giết hại nhũng người Do Thái ở khắp Âu Châu và từ năm 1947, nó trở thành nhà bảo tàng Holocaust- "The Auschwitz-Birkenau Memorial Museum" do Ba Lan quản lý. Hàng năm, nhiều người Do Thái đã đến đây để tưởng niệm, nhất là nơi có ghi "Man Did This To Man". Từ năm 1979, Auschwitz-Birkenau được Unesco công nhận là "di sản văn hóa thế giới” - World Cultural Heritage list.
Buổi sáng chúng tôi viếng thăm hầm mỏ muối (salt mine) ở độ sâu 100m trong lòng đất ngoại ô Krakow. Ở độ sâu 100m người ta sẽ rất thán phục dân Ba Lan đã xây một thánh đường với nhiều tượng khắc trên tường, tất cả trên muối.  Ban đêm chúng tôi được đưa ra ngoại ô để thưởng thức món ăn dân dã Ba Lan như saussage với Vodka dâu trong nhà hàng kiểu gia đình, với các cô con gái xinh đẹp ra nhảy múa vũ điệu dân tộc Ba Lan. Thật tuyệt vời cho các đấng mài râu.
Thông thường ở Ba Lan người ta có thể xài Euro, US dollars hay Zloty. Coi chừng móc túi, tài xế taxi lưu manh, đổi tiền gian xảo, luật pháp khá lỏng lẻo, dịch vụ nào cũng muốn "bóp cổ" du khách bằng nhiều cách (từ việc thu lệ phí cao mà chẳng cung cấp thông tin cần thiết, ăn xin, kèo nài mua hàng cho đến thái độ, cung cách phục vụ quá kém...) nhưng nhìn chung thì người dân Ba Lan hiền hoà, tử tế hơn.

Ba Lan là quốc gia lớn nhất trong số các nước Ðông Âu, có lịch sử lâu đời với nhiều "di sản văn hóa thế giới" và phong cảnh đẹp nhưng sau nhiều năm sống dưới chế độ XHCN thì Ba Lan cũng đã khựng lại nên hiện nay phải cố gắng rất nhiều để bắt kịp các nước khác trong liên minh châu Âu. Có lẽ người dân Ba Lan, đa số là Công giáo sống lâu dưới XHCN nên họ sống thảnh thơi có nhiều thì giờ để lo phong tục tôn giáo của họ. Vì thế mỗi khi đi ngang một nghỉa địa du khách sẽ không ngạc nhiên khi thấy lúc nào cũng có đầy hoa tươi cắm trên mộ. Sự hiện diện của quân đội Mỹ với tư cách thành viên trong khối NATO đã kéo theo sự phát triển kinh tế ở vài khu vực có căn cứ quân sự của NATO và cả gái điếm từ Nga và nhiều nước Đông Âu khác kéo đến. Du lịch hiện nay đang phục hồi nhưng nhìn chung còn chậm hơn so với Trung Quốc và Việt Nam…

Hung Gia Lợi
Từ Krakow qua Budapest (Hungary) là một đoạn đường dài 354 km, băng qua Slovakia thì tới thủ đô Budapest. Đến gần trưa chúng tôi ghé lại một tỉnh lẻ Bratislava ở Slovakia để nghỉ ngơi và ăn trưa. Ăn xong chúng tôi vội vả lên đường về Budapest cho kịp chiều tối. Budapest được tạo bởi 2 thành phố: Buda ở bờ Tây và Pest ở bờ Đông của sông Danube. Hợp nhất từ năm 1872, Budapest đã trải qua nhiều thiên tai, biến động nhưng nó cũng trở nên đàng hòang, tráng lệ hơn với những công trình kiến trúc rất đặc trưng của Hungary, nhất là các tượng đài. Khoảng 1000 tượng ở những nơi công cộng; trong đó có 122 tượng mới dựng trong 5 năm qua. Tượng vua Etienne đệ I (sáng lập Hungary) trong khuôn viên lâu đài Buda từ thế kỷ 13. Từ 37 vạn dân lúc trở thành thủ đô, hơn 100 năm sau thì Budapest đã có hơn 2 triệu dân. Nhân kỷ niệm 100 năm hợp nhất, Budapest đã tổ chức trồng cây dọc theo con đường vào khu phố lâu đài nằm trên đồi cao mà từ đây, mọi người có thể nhìn thấy toàn cảnh Budapest và dòng sông Danube. Từ đó, khu này trở thành khu rừng châu Âu mà dân Budapest thường đến đây picnic, nghĩ ngơi, giải trí... Chiều hôm đó, tôi lang thang trong khu chợ trung tâm (Central Market Hall) để xem các loại thức ăn Hung như salami, Palinka (bánh nhân peach), gan ngỗng... xen với thịt cá, rau quả, các hàng thủ công mỹ nghệ như ren Halasi nổi tiếng. Coi bộ Hung nghèo và lạc hậu. Hungary là một đất nước nằm trong lục địa thuộc vùng Carpathian Basin của Trung Âu, biên giới giáp với Áo, Slovakia, Ukraine, Romania, Serbia, Croatia, và Slovenia. Không ai không biết sự kiện đàn áp trong cuộc cách mạng từ 23/10 đến 10/11/1956 khi xe tăng Hồng quân Liên Sô đã tiến vào Hungary và đè bẹp cuộc nổi dậy của sinh viên và người dân Hungary. Từ đó, Liên Sô dựng lên một chính quyền XHCN tại nước này và Budapest hoàn toàn bị Nga kiểm soát với mật vụ, an ninh và công an. Khi Liên Sô tan rã thì Hungary cũng được tự do và là một thành viên của Liên minh châu Âu kể từ 1/5/2004. Ngày 23/10 trở thành ngày độc lập của Hungary. Trong cuối thập kỷ 1980, Hungary đã dẫn đầu phong trào giải tán Hiệp ước Warsaw và chuyển sang một nền kinh tế thị trường.  Hungary phát triển một mối quan hệ gần hơn với Tây Âu cũng như các nước Trung Âu. Nước này trở thành một thành viên của nhóm Visegrad vào năm 1991, gia nhập NATO năm 1999. Budapest, hay Buda-Pesth, là thủ đô của Hungary và là trung tâm chính trị, văn hóa, tài chính, thương mại và lưu thông của cả nước. Ngôn ngữ chính là tiếng Hungary. Dân số năm 2005 là 1.7 triệu người (nhưng dân số chính thức là 2.4 triệu người), đã giảm từ những năm 1980 từ mức 2,1 triệu người.

Sáng sớm hôm sau khi ăn xong chúng tối được đưa lên đồi Gellert, nơi có hotel Gellert nổi tiếng về spa nước nóng để ngắm cảnh hoàng hôn của Buda. Ai cũng có thể thấy ảnh hưởng từ 2000 năm đô hộ bởi người La Mã và 400 năm ảnh hưởng bởi Thổ Nhĩ Kỳ. Trên đường về Áo chúng tôi đi ngang qua hồ Balaton - hồ lớn nhất Trung Âu, nơi có nước khoáng để cho mọi người tắm chữa bệnh, có lễ hội truyền thống và hội chợ mua bán ngựa giống hàng năm mà cũng là nơi giới thiệu nếp sống và truyền thống của dân quê Hungary. Budapest có rất nhiều nơi để du khách đi chơi và viếng thăm. Khu nhà ga Western Railway Station ở District là khu cộng đồng Do Thái rất lâu đời. Tôi thích nhất là những chiếc cầu hidak bắc qua sông Danube, tòa nhà Quốc Hội, quảng trường Anh Hùng, các công viên và các công trình kiến trúc cổ như viện bảo tàng, nhà thờ... như nhà thờ Thánh St-Stephens với tượng đức Mẹ Maria rất linh thiêng.
Buổi trưa chúng tôi được du ngoạn và ăn trưa trên dòng sông Danube bằng thuyền rất mát mẻ và thơ mộng… Dòng nước chảy lờ đờ chứ không như sông Hậu giang nước chảy xiết và hai bên bờ sông nhà cửa đan xen với những cánh đồng bao la và rất nhiều lâu đài cổ kính. Sauk hi xuống thuyền chúng tôi tiếp tục tham quan những thánh đường. Matthias Church nằm trên đồi với mái nhà đủ màu…

Như hầu hết các thành phố lớn khác, Budapest cũng có nhiều tệ nạn mà du khách cần lưu ý: nạn móc túi (nhất là vào lúc đông người, ở các trạm xe bus ...), đừng đi taxi của những xe không đăng ký hay "vô danh tiểu tốt, cẩn thận khi mua và xài vé đi metro, bus ở Hung khá rắc rối, phiền toái, luôn có Passport trong túi áo, tuyệt đối tránh bị gái điếm lôi kéo hay dụ dỗ (nhất là về đêm, khi đi ngang qua các công viên hay đường vắng), coi chừng bị con buôn lừa gạt hay... chửi vì không mua hàng của họ, cuối cùng là hãy cẩn thận khi đổi tiền vì hầu như nước XHCN nào cũng có tiền giả, tráo đổi lẹ như ảo thuật.

Áo – Vienna/Wien
Sáng ngày thứ 10, chúng tôi rời khách sạn ở Buda lên đường về Vienna, là thành phố có 3 sông giao nhau gần biên giới Ðức - Áo. Buổi sáng mùa xuân trời u ám nhiều mây, Buda vẫn còn đang ngáy ngủ, chỉ có mấy cụ già trong áo măng-tô ra phố uống cà phê và đi chợ trời mua rau cải, trái cây. Xe chúng tôi qua cầu trên sông Donau (tức là sông Danube viết theo tiếng Ðức - con sông dài và đẹp nhất châu Âu), từ giã những nóc giáo đường đang mập mờ trong sương phủ để nhập vào xa lộ A8 đi về hướng đông là hướng các thành phố Wien (tiếng Anh là Vienna). Con đường có ba làn xe mỗi chiều mặc dù là xa lộ xuyên Âu Châu và xe lưu thông cũng ít. Trạm biên giới có những dãy nhà vắng vẻ treo cờ Ðức và Áo để cho nhân viên quan thuế qua lại từ bên này qua bên kia xa lộ. Họ xây cây cầu vượt có mái che như dãy nhà phía bên trên xa lộ. Xe bus chúng tôi không phải dừng lại mà cứ vọt qua, chỉ những xe vận tải hàng hóa lớn phải đậu lại mà thôi.

Nước Áo có 8.2 triệu dân, ngôn ngữ cũng nói tiếng Ðức nhưng nghe nói là tiếng Ðức cổ, đúng và hay hơn tiếng Ðức dùng bên Ðức. Áo cũng nằm trong Liên Hiệp Âu Châu (Europe Union) nên cũng dùng tiền tệ là đồng Euro (1 Euro = 1.30 USD). Phong cảnh trong nước Áo cũng giống như bên Ðức, những đồng ruộng thoai thoải trồng cải mù tạt (mustard) vàng mượt cả cánh đồng. Những cánh rừng nho nhỏ cây cối um tùm, rậm rạp nằm rải rác trên những sườn đồi. Những dòng sông lặng lờ chảy qua những ngôi làng lúc nào cũng có ngôi nhà thờ tháp cao ở giữa nhưng không thấy bóng người. Ðiều làm tôi ngạc nhiên là Âu Châu sống thưa thớt (trái với Trung Quốc, thành phố nào cũng cả chục triệu dân, nơi nào người cũng đông, di chuyển như những đoàn quân diễn tập). Ðường chúng tôi đang đi nằm về miền bắc nước Áo, trong thung lũng sông Danube và con đường song song với dòng sông Danube chảy từ tây sang đông. Miền nam nước Áo là vùng núi Alps cao ngất, có nhiều ao hồ, mùa đông tuyết phủ (như thành phố núi Salzburg là quê hương của nhà soạn nhạc Mozart cũng là nơi quay những cảnh trong phim “The Sound of Music”). Khu trung tâm thành phố - quận 1 là khu phố cổ, nơi đây chứa nhiều di tích lịch sử nhất như các nhà thờ, hoàng cung và con đường vòng đai nổi tiếng Ringstrasse bao quanh khu phố cổ.

Ðại lộ vòng đai (Ringstrasse) được xây trên khu đất ngày xưa là tường thành thời trung cổ bảo vệ cho thành phố cổ Vienna. Vào trước ngày Giáng Sinh năm 1857, hoàng đế Franz Josef I ra lệnh phá bỏ tường thành để xây đại lộ hoàng cung như vinh danh triều đại huy hoàng Habsburg nhưng khi công trình hoàn thành năm 1890 thì triều đại Habsburg đã chấm dứt! Ngày nay, đại lộ vòng đai của Vienna trông đẹp hơn rất nhiều so với thời kỳ đế chế Habsburg suy vong. Quận 1 không chỉ là trung tâm lịch sử, văn hóa của thành phố mà còn là nơi thanh lịch, vật giá đắt nhất với những khu mua sắm sang trọng, những khách sạn đắt tiền và những nhà hàng với thực đơn nhiều nước trên thế giới. Tiệm Stadtbeisl trong khu Old Town bán đủ các món ăn và bánh của dân Áo. Sông Danube không chảy ngang quận 1 mà chỉ có một nhánh nhỏ của nó là Dunaukanal chảy qua mà thôi. Ngồi du thuyền trên sông Danube ở Vienna, hai bên bờ sông chỉ là những nhà cửa, phố xá bình thường, không nguy nga hoành tráng như ở Budapest- thủ đô của Hung mà chúng tôi sẽ đến chiều mai.Về khía cạnh lịch sử, thành phố Vienna thành lập từ năm 500 BC, nguyên thủy là vùng định cư Celtic. Năm 15 BC là tỉnh tiền đồn của đế quốc La Mã chống lại các bộ lạc người Ðức ở phía Bắc. Xe chúng tôi từ hướng Tây đi vào vùng ngoại ô thành phố bằng đại lộ Wiener-Bundesstrasse. Con đường chạy cập theo con sông nhỏ chảy vào khu phố cổ quận 1. Xe đậu lại ở khu hoàng cung mùa hè Schonbrunn Palace để chúng tôi thăm viếng, chụp hình cũng như cùng bà hướng dẫn viên du lịch địa phương Burj. Bà cũng nói tiếng Ðức, có nhiệm vụ hướng dẫn đoàn chúng tôi trong khi tham quan ngắm cảnh ở thành phố Vienna (city tour). Chúng tôi đến đây lúc 10 giờ, du khách rất đông phải sắp hàng để mua vé.

Ðiểm đặc biệt của cung điện này là hoàng đế nước Pháp Nã Phá Luân (Napoléon) đã từng ngự trị nơi đây. Cung điện mùa hè Schonbrunn Palace sơn màu vàng hoàn tất năm 1700 dưới triều vua Leopold I bởi kiến trúc sư chuyên xây hoàng cung là Johann Fischer von Erlach. Hoàng cung được nới rộng dưới triều nữ hoàng Áo Maria Theresia và thời ấy có đến 2,000 căn phòng, có nhà nguyện và rạp hát riêng cũng như sở thú thành lập năm 1752 được xem là sở thú đầu tiên trên thế giới. Cung điện được triều đại Habsburg dùng làm nơi nghỉ mát trong những tháng hè.
Một số thắng cảnh quan trọng nhất của Wien mà chúng ta nên ghé qua: Stephansdom, Tòa đô chính WienBurgtheater, Viện bảo tàng Lịch sử nghệ thuật Wien, Viện bảo tàng Lịch sử tự nhiên, Lâu đài Schönbrunn, Lâu đài Belvedere, Nhà hát opera Quốc gia Wien. Toàn thành Vienna có khoảng 300 nhà hát kịch và phòng hòa nhạc được phân bố khắp nơi. Trong đó nổi tiếng nhất là Nhà hát kịch quốc gia Vienna, được tôn làm Trung tâm ca kịch của thế giới. Đây là kiến trúc hùng vĩ mang phong cách La Mã. Nhà thờ thánh Stephen (tiếng Đức là Stephansdom) là nhà thờ chính ở Wien, thủ đô nước Áo. Đây chính là nơi ngự trị của tổng giám mục của Wien, hiện thời là Tổng giám mục Christoph M. Schhonborn. Vienna cũng có nhiều kiến trúc rất hiện đại. Năm 1964, tháp Danube được xây dựng với chiều cao 252 m, du khách có thể đi thang máy lên thẳng quán cà phê trên đỉnh tháp. Quán cà phê được tạo với ba trục tháp vàng với các góc độ khác nhau, cứ 30 phút lại quay một vòng. Du khách tới đây vừa nghe nhạc, vừa uống cà phê và ngắm cảnh thành phố. Tòa nhà Liên Hợp Quốc, công trình kiến trúc lớn nhất thành phố được khánh thành năm 1979, nằm trên bờ bên trái sông Danube, với diện tích 180 000 m2. Ẩm thực ở Wien có nhiều nguồn gốc, là một sự pha trộn theo lối cà phê melange của Wien, ra đời từ một quốc gia có nhiều dân tộc.

Ban đêm chúng tôi đi hí viện Wien Opera House nơi trình diễn The best of Mozart rất ấn tượng với khung cảnh trang trí mạ vàng bên trong opera. Cũng như Đức, Wienna có kiến trúc tỉ mỉ và sâu sắc. Ngay trung tâm thành phố chúng tôi thấy tòa nhà trang trí bề ngoài rất xom tụ với ống khói cũng décor rất màu mè. Đến gần mới biết là nhà đốt rác thành phố (incinerator). Trong lâu đài Schonbrunn các đường chéo dưới sàn nhà phải nằm cùng đường thẳng với hàng cây ngoài vườn. Thật là một dân tộc với đầu óc rất ư tỉ mỉ, đáng phục…

Cộng Hòa Tiệp Khắc (Czech Republic)
Sau ngày thứ 12 chúng tôi lại theo phái đoàn lên đường đi Praha - thủ đô của Cộng hoà Tiệp khắc (Czech Republic).  Nghe nói Praha là một đô thị đẹp nhất của Âu châu, như nhiều sách hướng dẩn du lịch khẳng định như vậy. Riêng cô hướng dẩn du lịch ở Tiệp thì cho là Praha đẹp nhất là vào mùa thu. Từ Wien (Áo), chúng tôi dùng xe bus đi thẳng đến hotel Novotel Dorint ngoại ô thành phố Praha. Tiệp Khắc là tên tiếng Việt của Czechslovakia. Thành phố Praha có khoảng 1.2 triệu dân. Thành phố này được xây dựng từ nửa sau thế kỷ thứ 10 (trên 1000 năm !), chưa từng bị chiến tranh tàn phá nên còn nguyên vẹn những kiến trúc nguyên thủy. Trên diện tích 500 km2 ở độ cao 177m đến 391m so với mặt biển nhìn xuống sông Vltava, Praha được mệnh danh là “thành phố nạm vàng” hay “thành phố 100 ngọn tháp” với nhiều tu viện, giáo đường theo kiểu Roman và Gothic cùng nhiều ngôi nhà cổ. Praha có tất cả 347 tháp, là thành phố du lịch thu hút rất nhiều du khách cả khi còn thuộc khối XHCN. Trước đây thì du khách phần đông là những sinh viên học sinh nhưng sau cuộc “cách mạng nhung” 1989 thì số du khách tăng vọt mỗi năm lên đến khoãng 20 triệu, và đặc biệt mùa Thu là mùa mà thu hút những cặp tình nhân đến với Praha vào những ngày cuối tuần. Trào vua Wenceslas I đã cho xây những tường thành (1700m) quanh thị trấn cổ Praha (lúc ấy rộng 140 ha), với nhiều ngôi nhà cổ kiểu Roman quí tộc mà ngày nay vẫn còn mà tầng trệt là những quán rượu (bar). Các khu phố được thiết kế vuông vức bên những quảng trường lớn như quảng trường Charles rộng 80 500m2 và nhiều tu viện, nhà thờ rải rác. Mỗi bên bờ sông Vitava là 2 thị trấn, mỗi thị trấn có tòa thị sảnh và huy hiệu riêng với tường thành bao bọc và chỉ hợp nhất từ năm 1784 với vua Joseph. Một vài thắng cảnh nổi tiếng của Praha mà chúng ta nên nhắc đến và phải ghé qua lâu đài Praha: đây là hòang cung được vua Vladislav Jagellon xây từ năm 1492 -1502, thường tổ chức những lễ nghi chính thức; kể cả việc bầu cử và tấn phong Tổng thống.

Cầu Charles là một cây cầu đẹp, lãng mạn bậc nhất, chả thế mà các đôi tình nhân hay vợ chồng mới cưới đua nhau đến đây chụp ảnh kỷ niệm. Hôm đến đây, chúng tôi đã chứng kiến ít nhất hai đôi cô dâu chú rể đang tươi cười chụp ảnh. Du khách cũng hòa vào niềm vui và cố chụp lấy vài tấm ảnh ghi lại khoảnh khắc hạnh phúc của họ. Cầu chỉ dành cho người đi bộ và cũng như mọi lần cây cầu vẫn ngày đêm nhộn nhịp du khách, các quầy bán quà lưu niệm và những nghệ sĩ đường phố. Họ đàn, hát, vẽ và tất nhiên là không thể thiếu những nghệ sĩ diễn kịch rối. Trong khung cảnh lãng mạn như thế du khách có thể bỏ tiền mua đủ thứ mà bình thường chắc cũng chẳng mấy khi để ý tới.  Dạo chơi trên cầu Charles là thú vui không thể bỏ qua của bất kỳ khách du lịch nào khi đến Praha Tên cầu được gắn liền với tên của vị hoàng đế Charles IV. Được xây dựng năm 1357 theo kiến trúc gothic của kiến trúc sư Petr Parléř, người xây dựng nhà thờ St.Vitus hoành tráng trong khuôn viên lâu đài, cây cầu được làm hoàn toàn bằng đá. Theo truyền thuyết, khi xây dựng cầu họ đã cho thêm lòng đỏ trứng vào vữa để nó thêm chắc chắn. Chả thế mà cây cầu vẫn đứng vững sau hơn 650 năm trải qua bao mùa mưa lũ, kể cả trận lũ lớn nhất trong lịch sử 500 năm gần đây, năm 2002.

Quảng trường "con gà trống" là nơi mà du khách có thể nghe gà trống gáy vào lúc 12 giờ trưa từ chiếc đồng hồ lớn (Astronomical clock) đặt trên tòa nhà (Town Hall) ở giữa quảng trường. Không chỉ vậy, du khách còn được ngắm những cô gái zigane ngồi đánh bím tóc cho nhau trong khi nghe hòa nhạc hay xem xiếc rong y như ngày xưa.
Sau đó, đừng quên đến thăm tu viện St George và Quốc Hội. Cách đó 500m là nhà thờ St Peter và St Paul. Đi thêm 2 km là rạp hát quốc gia (National Theatre) và Charles Square. Nhớ chụp hình trước dinh tổng thống và phải ghé qua Vương cung thánh đường St. Vitus (St. Vituskatedralen) được xây cất ròng rã trong 580 năm và lâu đài Hradcany (Prague Castle) là 2 thắng tích nổi danh.

Ban đêm cả đoàn háo hức đi dạo đêm Praha và để thưởng thức bia Budweiser by Budvar của Tiệp. Khu quán bar tràn ngập du khách được phụng sự bia với những người đàn ông cũng như đàn bà mang một hơi 10 ly bia (pitcher) trên hai cánh tay vạm vỡ. Bia chính cống Budweiser thật ngon và để lại vị đắng trong cổ chứ không như Budweiser bên bắc Mỹ có vị ngọt như orange juice. Nghe nói ngày xưa Hoa Kỳ thương lượng với hãng bia Tiệp để chế bia bên bắc Mỹ. Cái deal không xong nhưng Hoa Kỳ vẫn cứ chế bia với cái tên Budweiser. Vì thế để phân biệt với bia chính cống, họ thêm vào “by Budvar”. Sau buổi sáng tham quan vài thánh đường và lâu đài, chúng tôi có buổi chiều tự do đi shopping mua xắm để hôm sau trở về Frankfurt. Quá mệt mỏi sau 15 ngày tham quan 5 quốc gia một cách vội vả và đâu đâu cũng lâu đài và thánh đường chúng tôi cảm thấy quá đủ nên quyết định lấy metro về hotel nghỉ ngơi cho khỏe. Rất ngạc nhiên vì đầu tiên tôi thấy hệ thống metro có máy lạnh và hoàn toàn tự động (self-service) vì không ai kiểm soát việc mua và soát vé vào cửa. Tất cả bằng computer. Chúng tôi đứng trước card reader đọc hướng dẫn để mua vé nhưng hệ thống metro Praha quá phức tạp và nhứt là bằng tiếng Tiệp nên càng khó hiểu hơn. Mỗi khi vào một thành phố mới người guide tour đều cho chúng tôi biết những mẹo vặt (trick) như nếu cần chi cứ hỏi những người trẻ tuổi họ sẽ trả lời bằng tiếng Anh, sẽ dễ dàng trao đổi hơn những người có tuổi. Thế rồi chúng tôi cũng về đến hotel Novotel bình an…

Từ Poland qua Hungary cho tới Tiệp (Czech Republic), Slovakia đều có chung những hoàn cảnh khó khăn, phức tạp sau khi thoát khỏi ảnh hưởng của Nga, từ bỏ chế độ XHCN. Làm sao để thoát khỏi sự trì trệ về kinh tế và giải quyết nhiều tệ nạn xã hội? Có 5 tệ nạn khá phổ biến: móc túi, tài xế taxi lưu manh, đổi tiền gian xảo, luật pháp khá lỏng lẻo, "bóp cổ & móc túi" du khách bằng nhiều cách (từ việc thu lệ phí cao mà chẳng cung cấp thông tin cần thiết, ăn xin, kèo nài mua hàng cho đến thái độ, cung cách phục vụ quá kém...) đều là những hình ảnh quen thuộc khá phổ biến. Đó là bài toán của chính phủ các nước này sau khi quyết định theo Mỹ, gia nhập Cộng Đồng Âu châu (European Union). Thời gian dường như dừng lại khi những quốc gia này sống dưới chế độ XHCN; nhất là khi bước đi trên những con đường lát đá hộc, nhìn những khu phố cổ, nhà thờ cổ, những lâu đài, dinh thự... và cuộc sống của người dân lao động. Chiếc xe hơi là "xa xí phẩm" chỉ dành cho "cán bộ" và nhiều dấu vết của sự sợ hãi vẫn ám ảnh trong tiềm thức. Kinh tế vẫn khó khăn, không dễ gì phục hồi khi mà cơ sở hạ tầng thiếu thốn và ngỗn ngang biết bao vấn đề còn tồn tại sau khi chiến tranh lạnh chấm dứt. Hình như sự chuyển hóa kinh tế của Trung Quốc và Việt Nam có kết quả hơn khi mà tư bản quốc tế đổ xô đầu tư, cho vay và viện trợ nhiều hơn? Hóa ra dollars và sự đầu tư của tư bản là chiếc đũa thần mầu nhiệm giúp thay đổi mau chóng; cho dù vẫn có nhiều bất công và bất hợp lý.
Sau chuyến tham quan 5 quốc gia trong 16 ngày chúng tôi cảm thấy thời gian quá ngắn để hiểu hết văn hóa phong tục tập quán cũng như đời sống dân bản xứ. Chúng tôi mất quá nhiều thì giờ trên xe bus di chuyển từ quốc gia này sang quốc gia khác, trung bình chúng tôi đi trên 500 km/ngày và mất gần như nguyên ngày để di chuyển. Khi đến nơi chúng tôi đã mệt nhoài, cần nghỉ ngơi để hôm sau tiếp tục tham quan thành phố nên ban đêm chúng tôi hầu không có thì giờ để từ từ thả bộ rảo bước xem sinh hoạt về đêm, ngoại trừ ở Ý và Tiệp. Các hệ thống xa lộ bên Ba Lan, Tiệp và Hungary đang phát triển thi công xây cất vì họ vừa thay đổi chế độ không lâu lắm cho nên bus phải chạy đường làng như quốc lộ 4 miền nam Việt Nam với tốc độ 80 Km.

Hà Lan – Amsterdam – thành phố hoa tulip
Hà Lan là một trong những quốc gia có mật độ dân số cao và nằm thấp nhất so với mực nước biển trên thế giới. Hà Lan có khoảng 27% diện tích và 60% dân số nằm ở khu vực có độ cao dưới mực nước biển.  Hà Lan nổi tiếng với các con đê, cối xay gió, giầy gỗ, hoa tulip và sự đa dạng về xã hội. Các chính sách tự do của quốc gia này thông thường được đề cập tới ở nước ngoài. Quốc gia này là nơi đặt trụ sở của Tòa án Quốc tế vì Công lý. Amsterdam là thủ đô chính thức được công nhận trong hiến pháp.
Hà Lan cũng là một trong những quốc gia đầu tiên trên thế giới cho phép sử dụng ma tuý công khai; công nhận mại dâm như một nghề hợp pháp, khu phố mại dâm hay còn gọi là khu Đèn Đỏ ở Amsterdam còn là một điểm đến trong hầu hết các tour du lịch. Hà Lan cũng đi tiên phong trong việc công nhận kết hôn đồng giới. Với khoảng 480 người dân trên một cây số vuông, Hà Lan là một trong những nước có mật độ dân cư lớn nhất thế giới. Nước Hà Lan có một hệ thống kinh tế cởi mở và hoạt động tốt. Từ những năm 1980 chính phủ đã rút lại các can thiệp về kinh tế của nhà nước. Công nghiệp hóa và công nghiệp thực phẩm, lọc dầu và sản xuất thiết bị điện thống lĩnh trong lãnh vực sản xuất. Trước các nước láng giềng một thời gian dài, đất nước này đã có một ngân sách quốc gia cân đối và đấu tranh chống trì trệ trong thị trường lao động có hiệu quả.

Được công nghệ hóa cao và hiện đại, nền nông nghiệp đặc biệt có năng suất rất cao: bên cạnh việc trồng ngũ cốc, rau cải, cây ăn trái và hoa – việc trồng hoa uất kim cương (hoa tu líp) đã có ảnh hưởng đến cả lịch sử của đất nước – là nuôi bò sữa trên quy mô lớn, là cơ sở cho phó mát, một sản phẩm xuất khẩu quan trọng. Nền nông nghiệp Hà Lan tạo việc làm cho gần 4% người lao động nhưng lại góp phần quan trọng trong xuất khẩu. Sau Mỹ và Pháp, Hà Lan là nước xuất khẩu sản phẩm nông nghiệp lớn thứ ba trên thế giới.
Hầu hết các du khách đều đến Hà Lan du lịch vào mùa hè. Đây là thời điểm tuyệt nhất trong năm để bạn có thể ngồi du ngoạn ở bên cạnh bờ sông, vừa nhâm nhi quà bánh vừa ngắm cảnh vật nơi này. Đến Hà Lan du lịch vào mùa hè là dịp tốt nhất để cho bạn có thể khám phá mọi thứ. Suốt mùa hè thời tiết khá ấm và nhiều hoạt động như tour đường sông Amsterdam có thể dễ dàng tổ chức cho du khách tham gia .Đầu tháng 10 là thời điểm thích hợp nhất. Tuy nhiên đây là thời điểm giá cả mắc nhất trong năm bởi vì có rất nhiều người chọn thời điểm này để đến đây du lịch. Nếu bạn đến đây du lịch vào mùa hè thì nên đặt trước phòng, vé tàu,...và cũng nên thương lượng giá cả trước khi quyết định mua hay thuê bất kỳ cái gì. Để đi lại khi ở đây, hầu hết mọi người đều sử dụng phương tiện giao thông công cộng hay thậm chí là đi bộ. Đặc biệt là xe đạp. Hà Lan được biết đên nhờ phương tiện giao thông đặc biệt này. Ở đây có rất nhiều lối đi chỉ dành riêng cho xe đạp mà thôi. Vì vậy nếu như bạn chỉ đi lại trong thành phố thì xe đạp là phương tiện hiệu quả nhất. Vừa đạp xe thư giãn, vừa ngắm nhìn cảnh vật và có thể dễ dàng đi khám phá bất cứ nơi nào mình muốn.

Một phương tiện giao thông khác cũng khá phổ biến ở đây đó là xe lửa. Ở miền Tây Hà Lan có hệ thống xe lửa rất lớn. Trong một giờ có đến 10 chuyến xe lửa hoạt động cùng một tuyến đường. Những chuyến tàu nối liền 2 thành phố hay những nơi nội thành cũng có 2 chuyến hoạt động đều đặn mỗi giờ cho đến tận nửa đêm.
Vào mùa đông thì bảo tàng khá vắng vẻ, mọi thứ đều bị đóng băng. Thật là tuyệt nếu bạn có thể trượt băng trên những mặt hồ giờ đã thành những tấm băng dày. Nếu đến Hà Lan du lịch vào mùa đông, du khách sẽ có dịp nhìn thấy một bộ mặt khác của đất nước này. Ở thành phố thì thời tiết có vẻ ấm áp hơn nhiều so với những nơi khác. Có nhiều lễ hội diễn ra vào thời điểm này.
Còn nếu như bạn yêu thích hoa tulip hay hoa thủy tiên thì hãy đến đây vào mùa xuân. Bạn sẽ có thể đi thăm những cánh đồng bạt ngàn hoa tu líp. Mùa phục sinh ở Amsterdam khá là nhộn nhịp.

Amsterdam là thủ đô của Hà Lan và cũng là một điểm du lịch lớn thu hút nhiều du khách đặt chân đến đây. Được mệnh danh là thành phố của những cây cầu, với hệ thống kênh rạch chẳng chịt, từ ngoài thành phố đi vào bên trong du khách sẽ phải đi qua không biết bao nhiêu cây cầu. Ước tính tổng số lượng cầu nơi đây là 1000. Bởi vì vậy mà nơi đây rất thích hợp cho du khách làm những chuyến du lịch quanh thành phố bằng tàu thuyền mà không phải nơi đâu cũng có thể thực hiện được.
Thành phố này còn có một nhà máy cắt kim cương. Du khách có thể đến đó xem người ta làm việc và thấy được họ làm thế nào để cắt được những viên kim cương ấy. Ngoài ra thành phố Amsterdam còn nổi tiếng với đời sống văn hóa phát triển vượt bậc.
Ngoài ra, Hà Lan còn nổi tiếng là quê hương của bia Heineken. Mùi vị  du khách còn có thể đi tham quan nhà máy sản xuất bia Heineken “gin” tại Zoeterwoulde và Hertogenbosch (đều cách Amsterdam gần 1 giờ xe chạy). Nhà máy này hoạt động từ năm 1932 – 1988, nay đã trở thành viện bảo tàng. Tại đây, khách sẽ được giới thiệu về lịch sử, quy trình sản xuất bia Heineken và đương nhiên là được thưởng thức thử bia. Ngay tại Thủ đô Amsterdam cũng có 1 viện bảo tàng nhỏ kết hợp giới thiệu bia Heineken, chỉ cần bỏ ra 7.5 euro, khách vừa được xem lại vừa được uống vài cốc bia tươi Heineken.
Cung điện hoàng gia là lâu đài hoành tráng, có một bức tượng người-chim ở bên ngoài cửa vào, hình dáng khổng lồ, với kích thước là 29 tấn. Cung điện rất nguy nga, được mệnh danh là một trong số các kỳ quan thứ tám của thế giới. Cung điện được xây dựng vào năm 1913, đến năm 1920, cung điện được UNESCO công nhận là di sản thế giới. Thời gian đẹp nhất để ngắm hoa tulip là vào cuối tháng 4 và đầu tháng 5, đây cũng là thời điểm diễn ra lễ hội hoa Keukenhof  lớn nhất thế giới trong tiết trời dễ chịu của mùa xuân châu Au. Đến với lễ hội này, bạn sẽ tận mắt chiêm ngưỡng hàng trăm chủng loại hoa tulip nổi tiếng trên thế giới cùng hàng chục tác phẩm hoa đặc biệt của châu Âu. Các sắc màu như đỏ, cam, vàng, hồng và đặc biệt là hoa tulip đen với nhiều kích cỡ khác nhau bừng sáng dưới vẻ đẹp tráng lệ của thành phố có vị trí thấp hơn mực nước biển. Tại đây, du khách còn có cơ hội tìm hiểu các câu chuyện về hoa tulip mà người dân xứ này rất đỗi tự hào. Bên cạnh đó còn có 7 khu vườn sáng tạo, mỗi khu vườn được trang trí hoa với các chủ đề khác nhau để tạo nên một thành phố hoa thu nhỏ, tuyệt đẹp.
Mặc dù ở Hà Lan người dân đi xe đạp rất nhiều. Nhưng bạn đừng chủ quan mà không quan sát mỗi khi qua đường nhé. Đã có rất nhiều tai nạn xảy ra do xe đạp gây nên ở Hà Lan đấy.

Sau khi tham quan vài quốc gia Âu châu tôi cảm thấy kiến thức mình còn quá ít oi để hiểu biết hết những tinh hoa trên thế giới. Lời khuyên trong cuốn sách nhan đề “1000 nơi bạn phải xem trước khi ra đi vỉnh viễn” khó lòng mà thực hiện được trong một đời người… Tôi vẫn nghĩ khi sức khỏe ta còn tốt và điều kiện cho phép, ta nên đi du lịch đó đây biết được nơi nào hay nơi ấy. Để khỏi luyến tiếc khi một ngày nào đó không còn sức khỏe nữa, dù có bạc triệu bạn vẫn phải ngồi một chỗ mà cười với đống tiền…
Qua những kinh nghiệm viếng thăm các quốc gia Âu châu, thiển nghĩ chúng ta cần ít nhất một tuần để tham quan một quốc gia là hay nhất. Ở những thành phố lớn như Paris, Brussels, Liege, London, Lichtenstein và Amsterdam nhờ có người quen nên chúng tôi được thưởng thức những món ăn Á đông rất ngon, hợp khẩu vị. Trong khi những thành phố khác như Roma, Venice, Sorrento, Capri, Positano, Berlin, Frankfurt, Warsaw, Krakow, Budapest, Praha, Wien, Rothenburg là những nơi mà chúng tôi theo phái đoàn nên bắt buộc phải thưởng thức thức ăn địa phương. Cái bất tiện là vì theo phái đoàn du lịch trọn gói cho nên mặc dù thức ăn ngon của Âu châu có phần đặc biệt của mỗi quốc gia nhưng với 16 ngày không có canh chua cá kho tộ hay phở làm chúng tôi cảm thấy thiếu thốn thèm thuồng. Mỗi khi về đến Montreal chúng tôi chạy ngay đến tiệm phở ngon nhất để đền bù cho nhiều ngày mất mát. Cũng như tổ tiên ta có câu “ta về ta tắm ao ta, dù trong dù đục ao nhà vẫn hơn” hay “ăn cơm tây hay cơm tàu, về nhà cơm nguội cá kho vẫn hơn”…

Nguyễn Hồng Phúc (HD 67-72)

Tham khảo:

1. Europe – D.K Eye Witness Travel Guide   www.dk.com
2. http://www.trafalgar.com/can?gclid=CKmp_bqW1LACFUJo4AodnV9Ezw
3. http://www.globusjourneys.com/Vacation-Packages/Tour-Europe/Italy/
4. http://www.insightvacations.com/easy-pace-budapest-vienna-and-prague-2012
5. http://tours.ricksteves.com/tours/best-italy
6. http://www.perillotours.com/italy/tours-of-italy/north-continental-summer-2012/index.html
7. 1000 places to see before you die – by Patricia Schultz – Workman Publishing, New York 2003